Wat is een klimaatdak?

Onder een klimaatdak valt eigenlijk elk dak dat écht iets bijdraagt aan een beter klimaat. Klimaatdaken worden vaak groendaken genoemd. Daar zit natuurlijk een kern van waarheid in, maar binnen ZinCo maken we onderscheid tussen verschillende kleuren. Groen is er daar één van, de andere kleuren zijn blauw, geel en rood. En dan bestaat er ook nog een multifunctioneel dak. Dit is een combinatie van meerdere kleuren.

Het begrip klimaatdak is erg breed. Er valt veel over te vertellen, en dat gaan we dan ook doen. We leggen je uit welke soorten klimaatdaken er allemaal zijn en wat de functies zijn.

Hoe helpt een dak bij mitigatie van klimaatverandering

Vrijwel iedereen is het erover eens dat het klimaat verandert. Je merkt het onder andere aan warmere zomers en vooral extreme buien, met wateroverlast tot gevolg. Klimaatdaken kunnen een grote rol spelen in het verkleinen van de effecten van klimaatverandering.

Retentiedaken, groendaken met waterberging, zorgen ervoor dat regenwater na een flinke hoosbui wordt opgevangen, en daarna vertraagt het riool instroomt of nog beter: wordt opgeslagen om te dienen als water voor toiletspoeling, irritatie of zelfs temperatuurregulatie van gebouwen. Ons riool kan op korte termijn geen grote hoeveelheden water aan. Omdat het klimaatdak veel water opvangt, is de kans een stuk kleiner dat het riool overbelast raakt.

Zware regenval is niet het enige gevolg van de klimaatverandering. De zomers worden een stuk warmer. Groendaken hebben een thermisch voordeel vergeleken met pandaken of bitumen, waardoor de omgeving minder warm wordt. En als het dak vochtig genoeg is, dan zorgt het dak zelfs lokaal voor verkoeling. Dit heeft een gunstig effect op het ‘urban heat island effect’. Stenen gebouwen en de straat absorberen de warmte. Ze stralen als het ware hittegolven uit, die voor nog hogere temperaturen zorgen. Meer groen in steden, bijvoorbeeld op daken, vermindert dit effect.

Welke functies heeft een groendak nog meer

Een groendak heeft diverse functies. De reductie van hittestress hebben we al kort besproken. Maar er is nog veel meer.

Waterretentie

Ook over deze functie hebben we het al kort gehad. Maar waterretentie gaat wel wat verder dan het ontlasten van de riolering tijdens piekbuien. Een klimaatdak kan bijvoorbeeld ook water vasthouden voor irrigatiedoeleinden. En het opgevangen water kan zelfs gebruikt worden om het toilet mee door te spoelen.

Een retentiedak wordt ook wel een blauw dak genoemd. Het werkt als een badkuip. Tijdens een regenbui komt het water in de badkuip terecht. Vervolgens leegt de badkuip zichzelf via een runoff control of gestuurd met de Meteo Active.

Biodiversiteit

De biodiversiteit regelt ons klimaat en de waterkringloop. Het zuivert de lucht en het water, bestuift planten en verspreidt zaden. En zo kunnen we nog wel doorgaan. Een klimaatdak heeft een positieve invloed op de biodiversiteit. Dankzij de gevarieerde opbouw en hoogteverschillen in de beplanting worden diverse insecten en vogels aangetrokken.

Duurzame energie

Op een klimaatdak kan duurzame energie worden opgewekt. Dit gebeurt meestal in de vorm van zonnepanelen. Een groen solardak is een combinatie van groen en zonnepanelen. Als de combinatie op de juiste manier is geïntegreerd, zorgt dit voor een hogere energieopbrengst.

Recycling van grijswater

Grijswater is licht verontreinigd afvalwater dat ontstaat na huishoudelijke handelingen. Afvalwater afkomstig uit de douche of wasmachine valt bijvoorbeeld onder grijswater. Grijs water kan hergebruikt worden op het dak. Vooral op een hittereductiedak komt dit van pas. Verdamping is namelijk de sleutel tot verkoeling rondom het gebouw. Dat kan met regenwater. Maar door ook het grijs water te gebruiken, heb je de zekerheid dat er altijd genoeg vocht is om te verdampen. En dat komt tijdens lange periodes van droogte goed van pas.

Wat zijn de voordelen van klimaatdaken?

Heb je even? Klimaatdaken dragen namelijk vele voordelen op hun schouders, en nauwelijks (lees: geen) lasten. We zetten hieronder de voordelen voor je op een rij:

1. Een klimaatdak neemt water op
2. Perfecte isolatie, zowel in de zomer als winter
3. Een klimaatdak zorgt voor (broodnodig) groen in de stad
4. Het dak heeft een positieve invloed op je gezondheid
5. De levensduur van een klimaatdak is langer
6. De luchtkwaliteit wordt verbeterd

Waterbeheer

Onderzoek heeft aangetoond dat een groendak ongeveer de helft van het regenwater kan opnemen en als het ware teruggeven aan de atmosfeer. En dat is met het veranderende klimaat zeker geen overbodige luxe. Met een groendak wordt het rioleringsstelsel ontlast. Daardoor wordt de kans op straten die blank staan na een hoosbui een stuk kleiner.

Thermisch voordeel

Een lekker koel huis in de zomer. Een groendak levert vooral in de zomer een thermisch voordeel op. De temperatuur op een plat dak zonder groen kan in de zomer oplopen tot 70℃. Planten houden, ondanks de hitte, een temperatuur van 35℃. Ze evaporeren (zweten), net als mensen. Daardoor blijft het binnen koeler dan met een bitumendak. Concreet betekent dit dat in de zomer de airconditioning minder aan hoeft.

Groen in de stad

Een ander voordeel van een klimaatdak is dat de omgeving er een stukje groener door wordt. Zeker in steden is het nog wel eens zoeken naar een strookje groen. De bloemetjes, geuren en kleuren van jouw dak zien er mooi uit. En ze dragen ook nog bij aan de verhoging van de biodiversiteit. En dat is weer goed voor allerlei nuttige insecten.

Gezondheidsvoordelen

Met een klimaatdak doe je niet alleen de omgeving en de natuur een plezier. Groene daken en groene gevels hebben een directe invloed op je gezondheid. Een voorbeeld is hittestress. Hoge temperaturen in de zomer worden behapbaar gemaakt door een klimaatdak. En wat dacht je van een schonere lucht en geluidsdemping? Ook heeft groen een rechtstreeks effect op het welzijn van de mens. Omdat we liever groen dan harde gebouwen zien, krijgen we meer positieve gevoelens. De (positieve) gevolgen kunnen behoorlijk zijn. Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat groen een positief effect heeft op onder andere depressiviteit, angst en hart- en vaatziekten.

Langere levensduur (van het dak)

Een klimaatdak heeft overigens niet alleen een positieve invloed op de levensduur van de mens. Het dak zelf gaat ook veel langer mee als het van groene materialen is gemaakt. Hoe zit dat? Een dak krijgt nogal wat voor zijn kiezen. Zonlicht en zware regenval bijvoorbeeld. Deze negatieve effecten worden verkleind door een groendak. De gelaagde opbouw zorgt namelijk voor extra bescherming. Daardoor gaat een groendak twee tot drie keer langer mee dan gewone dakbedekking.

Betere luchtkwaliteit

Industrie, intensieve veehouderij en al het verkeer in steden, de luchtkwaliteit in steden staat flink onder druk. Tussen allerlei stikstof beperkende maatregelen mag het klimaatdak niet worden vergeten. Want deze daken dragen bij aan de reductie van stikstof en het verbeteren van de luchtkwaliteit. Een groendak kan verontreinigende stoffen opvangen en vasthouden. En dan gaat het om veel meer dan stikstof. Zoals:

1. Zwaveldioxide (SO2)
2. Fjnstof (PM10)
3. Ozon (O3)
4. Koolstofdioxide (CO2)

Welke type daken vallen onder klimaatdaken

De term klimaatdak is heel breed. Want onder klimaatdaken vallen diverse daken die verschillend zijn, maar ook één ding gemeen hebben. Ze zorgen voor een beter klimaat, elk op een unieke manier.

Blauwe daken

Weerkundigen zijn het er nagenoeg allemaal over eens; buien met grote hoeveelheden neerslag zullen in de toekomst alleen maar vaker voorkomen. En daar is onze volledig verharde leefomgeving niet op ingericht. Het gevolg: wateroverlast, zowel op straat als op daken. Een blauw dak kan wateroverlast voorkomen. Dit dak heeft een grote retentiecapaciteit, en kan dus (veel) water vasthouden. Hoe meer vertraagde afvoeren er zijn, hoe kleiner de kans is dat het riool overloopt. Een blauw dak draagt actief bij aan droge voeten op straat.

Het verschil met een groen dak is dat een blauw dak veel meer water kan vasthouden. Het gaat om minimaal 60 liter water per vierkante meter. Een blauw dak kan water actief of passief laten afstromen. Na een flinke regenbui kan de volle badkuip op twee manieren worden geleegd. Er kan een constant debiet worden ingesteld waardoor de kuip op passieve wijze leegstroomt. Het water dat overblijft wordt gebruikt door de beplanting of het verdampt.

Een andere methode is de actieve retentie op basis van de weersvoorspelling. Stel dat de badkuip al voor 75% is gevuld. En er wordt flinke neerslag voorspeld. Dan kan het systeem zoveel legen als nodig is om de stortbui op te vangen. Dit noemen we bij ZinCo Meteo Active.

Gele daken

Een geel dak wordt ook wel een solardak genoemd. Hierop wordt duurzame energie opgewekt. In principe kunnen alle hernieuwbare energiebronnen op een dak worden geïntegreerd; wind, water en zon. De meest benutte bron is vooralsnog de zon, in de vorm van zonnepanelen.

Een misverstand bij gele daken is dat het niet per definitie beter is dat het loeiheet is op het dak. We zullen het je nog sterker vertellen, het tegendeel is waar. Zonnepanelen hebben namelijk een negatieve temperatuurcoëfficiënt voor vermogen. Simpel gesteld: hogere temperaturen zijn nadelig voor de energieopbrengst. In de zomer kan de temperatuur van een zonnepaneel al snel oplopen tot 65 graden. Daardoor is de energieopbrengst 20% lager dan op een zonnige maar koelere lentedag.

Hoe los je dat op? Door de panelen te verkoelen. Een groendak in combinatie met een solardak verhoogt de opbrengst van een gewoon geel dak met 4 tot 6%. Voorwaarden zijn wel dat het systeem wordt uitgevoerd als één systeem. Dit betekent dat de vegetatie ook onder de zonnepanelen moet groeien. Verder moet er extra aandacht besteed worden aan de constructieberekeningen. Dat heeft vooral met de wind te maken. Omdat de zonnepanelen bij een solar groendak wat hoger staan, kan de wind vrij spel hebben.

Rode daken

Bij ZinCo maken we veel rode daken. Dit zijn daken waarbij een gebruiksfunctie is gecombineerd met groen. Waar moet je dan aan denken? Bijvoorbeeld aan een dak waarop geparkeerd kan worden, gesport of waarop je groente kunt verbouwen. Rode daken staan ook wel bekend als gebruiksdaken.

Door deze daktuinen kan je aardig worden verrast. Zeker in nieuwbouwwijken in wat grotere steden kan je bijna spreken van één groot rood dak. Omdat er zoveel functies moeten worden gecombineerd. En het leuke is dat gebruikers vaak niet eens merken dat ze op een dak staan.

Rode daken zijn meestal erg groot. Ze lenen zich dan ook perfect voor multifunctioneel gebruik. Voetballen op het dak van een parkeergarage? Geen probleem. Van de daktuin op de parkeergarage kan ook een groene plek om lezingen te houden worden gemaakt.

Groene groendaken

Steeds meer grijze daken veranderen in een kleine groene oase. Met een groen dak kun je het verschil maken in de lokale biodiversiteit of CO2-uitstoot. Nu is het wel zo dat er verschillende soorten groen zijn. Om te bepalen hoe groen het groene dak écht is, kun je onder andere hiernaar kijken:

1. EDP-certificering
2. De totale opbouw van een groendak

De EPD vertelt iets over de CO2 die vrijkomt bij een groendak. We hebben het hier over de CO2 die tijdens de hele levenscyclus vrijkomt, van grondstofwinning tot sloop. Alleen groendaken die een neutrale of positieve bijdrage leveren aan het beperken van de CO2-emissie krijgen een EPD-certificaat. .

Los van de certificering zegt ook de opbouw iets over hoe groen het groendak écht is. Want ook in elementen zit onderling veel verschil. Kies je voor een sedumdak of ga je voor maximale biodiversiteitswinst door een gevarieerd plantenpakket en in hoeverre is het substraat duurzaam of gewonnen uit eindige grondstoffen? Stuk voor stuk cruciale vragen die bepalen hoe duurzaam het dak echt is.

Multifunctionele daken?

Groen, blauw, geel of rood? De functies zijn onderling ook te combineren, waardoor je multifunctionele daken realiseert. Denk aan een gebruiksdak met een plantensoorten en insectenhotels die de lokale biodiversiteit vergroten en waarop ook nog een energiefunctie is geïntegreerd. Wat de mogelijkheden zijn hangt af van de dakconstructie, de lokale omgeving en de functie van het gebouw.

Heeft jouw project een torenhoge duurzaamheidsambitie? Wij helpen je bij het samenstellen van het dak dat lokaal de meeste waarde toevoegt. Stuur ons een berichtje!.